SARA MORANTE
idazle eta ilustratzaile nekaezina
Sara Morante sortzaile nekaezina da, polifazetikoa, indarra eta estiloa duen ilustratzailea. Nobela, ipuin, olerki eta saiakera, azalak, prentsa, publizitatea, ehungintza sortzailea eta idazlea ere ilustratzailea.
Bere marrazkiek beren sotiltasun eta xehetasun sentikorretan hipnotizatzen dute. Sorginkeria grafiko moduko bat, amets baten moduko espazio batera, leku imajinatu eta atmosferiko batera garraiatzen gaituena.
Bere lana berrogeita hamar liburu azaletan baino gehiagotan ikus daiteke. Horien artean Carson McCullersen lana dago gaztelaniazko edizioan. 2008an, Kantabriako Gobernuak Arte Gaztearen Sari Nazionala eman zion Ilustrazio atalean. 2012an Euskadi Ilustrazio Saria eman zioten La flor Roja lanagatik.
Egile gisa, La vida de las pared eta Flor fané idatzi eta ilustratu ditu. Madrilgo Liburu Azokako kartelaren egilea izan zen 2019ko edizioan.Banaka zein taldeka erakusketa ugaritan parte hartu du. Horrez gain, prentsan eta publizitatean elkarlanean dabil eta ilustrazioari buruzko ikastaroak eta mintegiak ematen ditu.
Gaur, plazer bat da marrazkilari handi hau orrialde hauetara ekartzea: Sara Morante.
Hasteko, nor da Sara Morante, nola definitzen duzu zure burua?
Hendaian bizi den ilustratzaile eta idazle kantabriarra naiz.
Nola sartu zinen ilustrazioaren munduan? Zein izan da zure ibilbidea mundu grafiko honetan?
Beti marraztu dut, beti trebatu naiz teknika ezberdinetan (marrazketa, pintura, eskultura, inprimaketa, digitala), baina ez nuen ilustratzaile lanetan aritu, Donostiko bulego batean baizik. 2007an Artelekun egindako litografia tailerrean, Don Herbert irakasleak ilustrazioaren mundua probatzea proposatu zidan. Horrela egin nuen; Liburu-denda batera joan eta pentsatu nuen “Hau lana al da?! Bizitza osoan hau egin badut”. Portfolio bat prestatu nuen neure testuekin eta testu klasikoekin eta Kantabriako Gobernuko Arte Gaztearen Sari Nazionalera aurkeztu nuen, ilustrazio kategorian, 2008an, eta irabazi egin nuen. Sari banaketarako eta irabazleen aurkezpenerako, Kantabriako argitaletxe guztien zerrenda egin nuen eta nik neuk diseinatutako gonbidapen batzuk bidali nizkion. Horrela ezagutu nuen Mundanalruido argitaletxea, eta Raúl Vacasen Señal nire lehen liburu ilustratua eskaini zidaten. Olerki bilduma hau eskola bihurtu zen, asko ikasi nuelako eta Helduen Literatura Ilustratuaren bidean jarri ninduelako.
Zure ilustrazioek indar espresibo oso nabarmena dute.Nola definituko zenituzke zure marrazkiak? zure ustez zer ezaugarri ditu?
Estiloa eta estetika bizitzan zehar eratzen dira: zer gustatzen zaigun eta nola garen, zein nortasun dugun, horregatik zaila da gure estiloa definitzea. Nire ilustrazioak batzuetan preziatuak eta dramatikoak dira, zentzu estetikoan, hau da, betidanik ikusi dudalako zuri-beltzeko zinema asko, zinema espresionista zeinetan, kolorerik eta beste batzuetan soinurik ezean, dena argien aldeko apustua egiten zen, itzalak, konposizioak eta aktoreen makillaje dramatikoa. Baina gero literatura asko dago nire lanean: irakurri dudan literatura on guztia eta horrek imajinatu eta sorrarazi didana.
Zure marrazkietan pasio handia dagoela nabari da.Ilustratzaile lanbidean zer da gehien gustatzen zaizuna?
Ilustratzen ari naizen fikzioan bizitzea, testua hain iradokitzailea dela, ezen nire alde sortzailea ateratzeko aukera ematen duela -Ilustrazio deskribatzailea egitea ez zait gustatzen eta nire lana testuari beste irakurketa bat ematea dela uste dut.
Ikusten dugu liburu ilustratuak, azalak, publizitatea, ehunak paper zuri bat aurrean dituzula eta… Zein izango litzateke zure ametsetako ilustrazio proiektua?
Komiki bat -nire azken liburua, Flor fané, hibridoa delako; animaziozko zinema -nahiz eta nire marrazkiekin gif animatuak eginez kontsolatzen naizen.
Sylvia Plath eta Virginia Woolf ilustratu ditut dagoeneko, baina oraindik ilustratu nahiko nukeen idazle gutxi batzuk daude. Eta, noski, nire testuak ilustratzen jarraitu nahiko nuke.
Zure ilustrazioak lan prozesu landu eta zaindu baten emaitza direla dirudi.Zer da lan prozesu hori? Zein tresna erabiltzen dituzu marrazteko?
Pandemia arte, 2020ko martxoa, eskuz marraztu nuen (arkatzak, margoak, akuarelak, tintak, gouache) eta gero digitalki eskaneatu, moztu eta jarri (oso eskaner txikia daukat eta estiloa ere muga teknikoek definitzen dute batzuetan). 2020ko martxoan Sylvia Plath-en Ariel ilustratzen hasi nintzen Nordic Books-erako. Denda guztiak, ezinbestekoak izan ezik, itxita zeuden. Farmaziara jaitsi, lauzpabost bisturi kirurgiko erosi eta hamar urteko marrazkiak moztu nituen liburu honen collageak egiteko. Hurrengo liburuan gauza bera egin nuen. Gainera, collage hauek argazkiak nola ateratzen ikasi behar nuen, hura zen digitalizatzeko modu bakarra.
Flor fané-rekin hasierara itzuli naiz, 2008. urtera: akatsak eta ezabaketak utzi ditut. Hainbeste urte teknika digitalaren eta perfekzionismoaren ondoren, arkatzaren eta paperaren organikoa behar nuen, zuzena ez den lerro zuzenarena. Beraz, ez dut teknika digitala ia erabili liburu honetarako, baina berriro erabiliko dut; Ez dago ezer hoberik ahalik eta teknika gehien ezagutzea eta askatasunez erabiltzea baino.
Egia esan, zure marrazketa estiloa oso inspiratzailea iruditzen zaigu.Zer ilustratzailek inspiratzen zaituzte? Beste inspiraziorik?
Espainian oso ilustratzaile eta ilustratzaile onak daude. Ez dirudi bidezkoa bost izendatzea, asko miresten ditudalako.
Zure ikuspegi profesionaletik, nola ikusten duzu egungo ilustrazioaren mundua? zer uste duzu etor daitekeela etorkizun hurbilean?
Ilustrazioaren mundua sektore prekario batean dago, Kulturarena, azken urteotan burua altxatu duen arren, eta gu autonomoak garen, ez dago ezer. Pixka bat dibertsifikatu beharra dago, urteko egun guztietan sormena den tresna batekin lan egiteak -Esan dut jada autonomoak garela, egun batzuk bakarrik hartzen ditugula eta etxean ere lan egiten dugula- erre egiten du. asko, horregatik ona da askotariko lanpostuak lortzea; ordezkatu liburuen azalak publizitatearekin edo prentsarekin. Urte batzuk daramatzat arte eta ilustrazio eskoletan eta UIVko Idazkera Sormenezko masterrean ikastaroak eta mintegiak ematen eta asko gustatzen zaidala nire esperientziak eta nire akatsak ikasleekin partekatzea ezagutu dut. Horrek gure sektore honetan bizirik irauten laguntzen dit.
Zein ilustrazio berri dituzu esku artean? Etorkizuneko proiektuak zenbatu daitezkeen?
Bi liburu-azalera entregatu berri ditut, bata Bazen lorategikoa, Páginas de Espuma argitaletxean Valeria Correa Fiz idazlearena; Italiako argitaletxe baten beste azala eta berriena laster aterako den kultur gehigarri baten azala da. Gainera, nire liburu berria idazten ari naiz.
Azkenik, diseinuko ikasle gehienek marraztea gustatzen zaie, ba al duzu aholkurik etorkizuneko diseinatzaile eta marrazkilarientzat?
Marrazketa akademikoko klaseak jasotzen dituztela: nahi duten guztia marrazteko aukera emango dien oinarria da. Ez baztertu inolako teknikarik: guztiek ekarpena egingo digute zerbait, sormena mugitzen duten hankak dira. Kuriositatea dutela, sormen diziplina guztiak ezagutzen dituztela; erakusketetara joaten direla, irakurtzen dutela, filmak ikusten dituztela. Entzun dezatela inguruko jendeari, idatzi beren ideiak, tontoak badirudi ere. Horrekin guztiarekin elikatzen da imajinario pertsonala: imajinarioa sormenaren lexikoa da.
