Gure Institutuak historia zabala eta esanguratsua du, eta bere jatorria Bergaran dago, XVIII. mendean Bergarako Errege Seminarioa sortu zenean.
Urteetan zehar, ikastetxeak hainbat aldaketa izan zituen, eta 1845ean Gipuzkoako Bigarren Hezkuntzako Probintziako Institutu Nagusia bihurtu zen, Bigarren Hezkuntzako lehen ikastetxe ofiziala, Estatuko institutu gehienek eman ezin zituzten titulazioak eskainiz.
Ordutik, eboluzionatzen jarraitu du, garai bakoitzeko hezkuntza eta gizarte aldaketetara egokituz, 1998an, Usandizaga, Peñaflorida eta Amara institutuen batasunarekin, gaur egun ezagutzen dugun institutu bezala ezarri zen arte.
"Gizarte honen helburua Euskalerriaren Jaiotzaren, Zientzien, Letra Ederren eta Arteen joera eta gustua lantzea da: haren ohiturak zuzentzea eta leuntzea: ezjakintasuna eta ondorio kaltegarriak baztertzea...".
1963an, gizonezkoen (Peñaflorida) eta emakumezkoen institutuak banandu zirenean, azken horrek Usandizagarena hartu zuen, musikari donostiar handiari ohore eginez. Azkenik, 1998an, biak bateratu ziren, bi urte lehenago sortutako Amara BHIrekin batera. Gure zentroak urte horietan guztietan izan zuen eragina ukaezina da, tokikoa ez ezik probintziala ere izan baitzen, eta gure ikasgeletan hezi ziren gipuzkoar belaunaldiak ezin konta ahala izan ziren. Bi zentro horietan emandako jakintzaren izaera laikoa, zorroztasun zientifikoa eta dimentsio humanistikoa izan ziren, agian, urte hauetan nabarmendu daitezkeen ekarpen aipagarrienak. Harro gaude XIX. mendearen amaierako eta XX. mendearen hasierako Donostiaren ezaugarri izan zen espiritu kosmopolitaz, hiritarraz eta liberalaz, gure aurrekari ospetsuen irakaskuntzan eragina izan zuena. 200 urte baino gehiago igaro izana gure kalitate-berme nagusia da; izan ere, aipatu dugun eta gure aurrekoen ondarerik onena bezala jaso dugun espiritu horrek bultzatzen du egunero gizarteari hezkuntza-zerbitzua eskatzea
Gipuzkoako pertsonaia ospetsua, Peñafloridako kondeen leinukoa (Azkoitia, urriaren 23a - 1785eko urtarrilaren 13a)
Musikaria, konpositorea eta pianista (Donostia, 1887ko maiatzaren 31 – 1915eko urriaren 5a).
